ارز دیجیتال اتریوم چیست؟ راهنمای استخراج و خرید و فروش Ethereum

اتریوم (Ethereum) فراتر از پول دیجیتال، بستر عظیمی برای اینترنت غیرمتمرکز آینده است. اگر فقط یک نام در دنیای کریپتوکارنسی وجود داشته باشد که بتواند از نظر شهرت و ارزش بازار با بیت‌‌کوین رقابت کند، آن نام بدون‌شک اتریوم است.

اما ارز دیجیتال اتریوم چیست و چرا بسیاری از کارشناسان معتقدند این فناوری پتانسیل تغییر ساختار اینترنت و سیستم‌های مالی جهان را دارد؟ اتریوم برخلاف بیت‌کوین که فقط با هدف انتقال ارزش و پول همتا‌به‌همتا خلق شد، می‌خواهد تا بستری برای اجرای قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز باشد. در این راهنما، تمام زوایای این غول دنیای بلاک چین را بررسی خواهیم کرد.

اتریوم پلتفرم بلاک چین متن‌باز و غیرمتمرکزی است که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد کدهای برنامه‌نویسی خود را که به «قراردادهای هوشمند» (Smart Contracts) معروف هستند، روی آن اجرا کنند. این پلتفرم ازطریق توکن بومی خود یعنی «اتر» با نماد ETH سوخت‌رسانی می‌شود. اگر با این مفهوم آشنایی ندارید، سری به مقاله‌ی قرارداد هوشمند چیست بزنید.

عکاس: Jonathan Borba

اگر بیت‌کوین را مانند ماشین حساب پیشرفته تصور کنیم که فقط تراکنش‌ها را جمع و تفریق می‌کند، شبکه‌ی اتریوم چیست؟ شبکه‌ی اتریوم مانند گوشی هوشمند است که می‌توانید هزاران اپلیکیشن مختلف (از امور مالی گرفته تا بازی و هنر) را روی آن نصب و اجرا کنید. هیچ نهاد مرکزی، دولت یا شرکتی کنترل اتریوم را در دست ندارد و این شبکه با کمک هزاران کامپیوتر در سرتاسر جهان که به گره یا نود شهرت دارند، مدیریت می‌شود.

ایده‌ی اولیه‌ی اتریوم در سال ۲۰۱۳ را ویتالیک بوترین، برنامه‌نویس جوان روسی-کانادایی در قالب وایت‌پیپر (Whitepaper) منتشر کرد. بوترین معتقد بود بیت‌کوین برای توسعه‌ی برنامه‌های کاربردی محدودیت دارد و نیاز به زبان برنامه‌نویسی انعطاف‌پذیرتری است. در سال ۲۰۱۴، سرمایه‌ی اولیه ازطریق پیش‌فروش توکن‌ها جمع‌آوری شد و شبکه اصلی در جولای ۲۰۱۵ رسماً کار خود را آغاز کرد.

در سال ۲۰۱۶، یک صندوق سرمایه‌گذاری غیرمتمرکز به نام DAO روی این بستر راه‌اندازی شد که هدف حمله هکرها قرار گرفت و میلیون‌ها دلار اتر دزدیده شد. برای بازگرداندن سرمایه‌های سرقت شده، توسعه‌دهندگان تصمیم گرفتند بلاک چین را به عقب برگردانند (Hard Fork). گروهی از جامعه کاربری با این کار مخالفت کردند و به زنجیره قدیمی وفادار ماندند.

اما اتریوم کلاسیک چیست؟ اتریوم کلاسیک (ETC) در واقع همان زنجیره اصلی و قدیمی است که تغییرات مربوط به بازگرداندن هک DAO را نپذیرفت و بر اصل «کد قانون است» پایبند ماند. اما شاخه‌ی جدید که امروز ما آن را به نام اتریوم (ETH) می‌شناسیم، مسیر توسعه را با سرعت بیشتری ادامه داد و به ارزشمندترین پلتفرم قرارداد هوشمند تبدیل شد.

بسیاری از مردم به اشتباه فکر می‌کنند که «اتریوم» نام پولی است که خرید و فروش می‌شود. اما دقیق‌تر این است که بپرسیم ارز اتریوم چیست؟ نام پلتفرم «اتریوم» است و ارز بومی آن را «اتر» (Ether) می‌نامند.

اتر سوخت شبکه‌ی اتریوم است. هر بار که شما می‌خواهید پولی را بر بستر اتریوم جابه‌جا یا قرارداد هوشمندی را اجرا کنید، باید کارمزدی به شبکه بپردازید که به آن گس‌فی (Gas Fee) گفته می‌شود. این کارمزد باید حتماً با ارز دیجیتال اتر پرداخت شود. بنابراین، اتر دو نقش دارد:

• به عنوان پول دیجیتال: برای سرمایه‌گذاری و پرداخت.
• به عنوان گس‌‌فی (Gas): برای جلوگیری از اسپم شدن شبکه و اجرای کدها.

تصور کنید یک دفترچه یادداشت بزرگ وجود دارد که همه می‌توانند در آن بنویسند، اما هیچ‌کس نمی‌تواند نوشته‌های قبلی را پاک کند. این دفترچه یادداشت (بلاک چین) بین هزاران نفر کپی شده است. اتریوم علاوه‌بر ثبت تراکنش‌های مالی (مثل بیت کوین)، می‌تواند دستورات شرطی را نیز اجرا کند. مثلاً: «اگر علی ۱۰۰ دلار واریز کرد، سند دیجیتال خانه را به نام او کن».

دستورات در شبکه‌ی اتریوم با ماشین مجازی اتریوم (EVM) پردازش می‌شوند. EVM قلب تپنده‌‌ی شبکه است که کدهای قرارداد هوشمند را می‌خواند و اجرا می‌کند. تا قبل از سال ۲۰۲۲، این پردازش‌ها را ماینرهای سخت‌افزاری به سبک اثبات انجام کار (Proof of Work) انجام می‌دادند، اما اکنون ازطریق مکانیزم اثبات سهام (Proof of Stake) و با استفاده از اعتبارسنج‌ها (Validators) انجام می‌شود که در بخش‌های بعدی مقاله به آن می‌پردازیم.

هدف نهایی اتریوم، حذف واسطه‌ها از تمام جنبه‌های زندگی دیجیتال است. اگر رمز ارز اتریوم قفط برای پرداخت استفاده می‌شد، تفاوتی با بیت کوین نداشت. اما کاربردهای اتریوم بسیار فراتر از رمزارزی مثل بیت‌کوین است که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• امور مالی غیرمتمرکز (DeFi): بانکداری بدون بانک. شما می‌توانید بدون‌نیاز به بانک، وام بگیرید، وام بدهید و سود دریافت کنید.
• توکن‌های غیرقابل معاوضه (NFT): ثبت مالکیت آثار هنری، موسیقی و آیتم‌های بازی به صورت دیجیتال و غیرقابل کپی.
• سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز (DAO): شرکت‌هایی که مدیرعامل ندارند و با استفاده از کدها و رأی‌گیری دارندگان توکن شبکه اداره می‌شوند.
• استیبل کوین‌ها: ارزهایی مانند تتر (USDT) یا USDC که ارزش آن‌ها ثابت و معمولاً برابر یک دلار آمریکا است و اکثراً روی شبکه‌ی اتریوم منتقل می‌شوند.

قیمت ارز دیجیتال اتریوم چیست و چگونه تعیین می‌شود؟ مانند هر دارایی دیگری در بازار آزاد، قیمت اتر بر اساس عرضه و تقاضا مشخص می‌شود. اخبار مربوط به به‌روزرسانی‌های شبکه، وضعیت اقتصاد جهانی و پذیرش سازمانی می‌تواند قیمت را نوسان دهد. اتریوم از زمان پیدایش خود از چند سنت به چند هزار دلار رسیده است.

Binance

برای به دست آوردن اتریوم، امن‌ترین راه استفاده از بهترین صرافی ارز دیجیتال است.

• صرافی‌های ایرانی: باتوجه به تحریم‌ها، کاربران ایرانی می‌توانند از طریق صرافی‌های معتبر داخلی با کارت بانکی ریال پرداخت کرده و اتریوم بخرند. ما قبلاً فهرست بهترین صرافی ارز دیجیتال ایرانی را معرفی کرده‌ایم که می‌توانید از آن استفاده کنید.
• صرافی‌های خارجی: صرافی‌هایی مانند بایننس (Binance) یا کوکوین (Kucoin) حجم معاملات بالایی دارند اما ریسک مسدود شدن حساب برای کاربران ایرانی در آن‌ها وجود دارد. اما در این میان پلتفرم‌هایی مثل KCEX و Toobit و Coinex همچنین به کاربران ایرانی خدمات می‌دهند.

برای به‌دست آوردن اتریوم، علاوه‌بر خرید مستقیم روش‌های دیگری نیز وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها را مرور می‌کنیم:

ترید (معامله‌گری)

ترید یا معامله‌گری یعنی بتوانید با تحلیل درست، اتریوم را مانند هر رمزارز دیگری در قیمت‌های پایین بخرید و با بالارفتن قیمت آن را بفروشید.

استیکینگ (Staking)

استیکینگ رمزارز به‌معنای قفل کردن دارایی اتریوم شما در شبکه برای کمک به امنیت و دریافت سود سالانه است که درحال حاضر جایگزین روش ماینینگ هم شده است.

فریلنسری و دریافت حقوق

یا کار در بهترین وب‌سایت‌های فریلنسری دستمزد را با رمزارز پرداخت می‌کنند و از درگاه پرداخت ارز دیجیتال پشتیبانی می‌کنند. در این میان اتریوم همواره در فهرست رمزارزهای پشتیبانی‌شده‌ی این پلتفرم‌ها قرار دارد.

ایردراپ (Airdrop)

واقعیت امروز این است که استخراج اتریوم به روش سنتی (با کارت گرافیک و دستگاه‌های پرمصرف) در سال ۲۰۲۲ طی آپدیت The Merge اتریوم برای همیشه متوقف شد. شبکه‌ی این رمزارز مکانیسم اجماع خود را از اثبات انجام کار Proof of Work (PoW) به اثبات سهام Proof of Stake (PoS) تغییر داد. جهت آشنایی بیشتر با این اصطلاحات به مقاله‌ی جذاب PoW در مقابل PoS سر بزنید.

در روش قدیمی، ماینرها امنیت شبکه را با حل مسائل پیچیده‌ی ریاضی تأمین می‌کردند. اما در روش جدید، اعتبارسنج‌ها (Validators) با سپرده‌گذاری (Stake) ۳۲ واحد اتر، حق تأیید تراکنش‌ها را پیدا می‌کنند. این تغییر باعث شد مصرف انرژی شبکه‌ی اتریوم ۹۹٫۹۵ درصد کاهش یابد. بنابراین، دیگر چیزی به نام «ریگ استخراج اتریوم» وجود ندارد و کسانی که به دنبال کسب درآمد منفعل هستند، باید به سراغ «استیکینگ» بروند.

بسیاری می‌پرسند تفاوت اصلی بیت کوین و رمز ارز اتریوم در چیست؟ جدول زیر تفاوت‌های کلیدی را این دو رمزارز محبوب را در یک نگاه نشان می‌دهد:

اتریوم فقط یک ارز دیجیتال ساده نیست، و درواقع زیربنای اینترنت آینده (Web3) محسوب می‌شود. اگرچه استخراج آن به تاریخ پیوست، اما فرصت‌های سرمایه‌گذاری و مشارکت در اکوسیستم اتریوم ازطریق استیکینگ و دیفای (DeFi) همچنان وجود دارد. دانستن اینکه اتریوم چیست و چگونه کار می‌کند، اولین قدم برای ورود آگاهانه به دنیای نوین مالی است.